TẠI SAO SỐ 4 LA MÃ Ở MẶT ĐỒNG HỒ LÀ “IIII” CHỨ KHÔNG PHẢI “IV”?

Bất cứ lĩnh vực thời trang nghệ thuật nào, mỗi sản phẩm đều mang trong nó một câu chuyện riêng, có thể đó là một bí ẩn chưa có lời giải thích thực sự thỏa đáng. Trong ngành công nghiệp chế tạo đồng hồ có một bị ẩn mà ít ai biết được, đó là: Tại sao số 4 La Mã trên mặt số đồng hồ là “IIII” chứ không phải “IV” như bình thường? Có rất nhiều giả thuyết được đưa ra xung quanh vấn đề này.
Yếu tố lịch sử
Các nghệ nhân đồng hồ vẫn truyền tay nhau câu chuyện: “Vua Louis XIV của Pháp (1638-1715) yêu cầu các thợ đồng hồ chế tác cho mình một chiếc đồng hồ. Lúc bấy giờ ở Pháp công nghệ chế tác đồng hồ cực kỳ phát triển. Ban đầu, các nghệ nhân vẫn viết số 4 La Mã là IV như bình thường, nhưng nhà vua không hài lòng và yêu cầu sửa lại thành IIII. Ban đầu các nghệ nhân vẫn ra sức giữ chính kiến của mình nhưng nhà vua không đồng tình nên đã sửa lại theo yêu cầu của Vua. Và từ đó số 4 La Mã trên đồng hồ đều được ký hiệu là IIII.

Yếu tố thần thoại
Theo một số nhà ngôn ngữ học, mặt đồng hồ chỉ thị số IIII thay vì IV là để tôn kính vị thần thời La Mã – Jupiter (chúa tể của các vị thần, ngang hàng với thần Zeus trong Thần thoại Hy Lạp). Theo cách viết La Tinh, vị thần này tên đầy đủ là IVPOTER. Vì thế, trong các chế tác đồng hồ, người ta sẽ viết số 4 La Mã là IIII để tránh nhắc đến vị thần này.

Ngoài ra, vào thời La Mã cổ đại, cách viết số 4 là IIII hết sức phổ biến. Nếu chú ý, chúng ta sẽ thấy rằng, những chiếc đồng hồ mặt trời được chế tạo từ trước thế kỷ 19 đều được ghi là IIII.

Tính đối xứng

Nếu chia mặt đồng hồ thành 3 phần với số 4 La Mã ký hiệu là IIII thfi các phần sẽ lần lượt là:

❖ 4 số bắt đầu là I: I, II, III, IIII

❖ 4 số bắt đầu là V: V, VI, VII, VIII

❖ 4 số bắt đầu với X: IX, X, XI, XII

Hoặc có một cách tính khác là nếu chia mặt số đồng hồ với ký hiệu IIII thành hai nửa thì ta sẽ có mỗi nưuả bao gồm 14 ký tự (tính các nét gạch).

Thêm một vấn đề nữa là ký hiệu IV dễ nhầm lẫn với VI nên cách ký hiệu IIII sẽ giúp tránh sai sót.

Chính vì thế việc viết số 4 La Mã là IIII giúp cân bằng tỉ lệ trên bề mặt đồng hồ đến sự hoàn hảo nhất.

Tóm lại: Xét về tất cả các mặt như lịch sử, tôn giáo, tính thẩm mỹ thì cách sử dụng IIII thay vì IV sẽ thuận tiện và hữu dụng hơn rất nhiều.